Con đường đến với “ĐA DẠNG THẦN KINH” của tiến sĩ Marlo Thurman.
Sự hiểu biết của tiến sĩ Thurman về đa dạng thần kinh bắt đầu trong một khu siêu thị, ở đó bà đã bị một chồng 18 cái bàn họp dài rơi vào đầu và não của bà bị tổn thương, đặc biệt là phần vận động cảm giác.
Sau tai nạn mẹ bà đã nói với bà là giống như bà đã chết và một người khác sống lại trong cơ thể của bà. Và trong một thời gian dài bà đã trở thành một người khác. Lúc đó bà 30 tuổi, trong khoảng năm tháng sau tai nạn này, bà nói mình đã mất màu sắc yêu thích, đồ ăn yêu thích, quần áo yêu thích và cả cá tính của mình. Và còn hơn thế nữa, hệ giác quan của bà đã phản ứng rất khác, trở nên lẫn lộn và bị quá kích thích. Bà đã không thể đọc được các dấu hiệu xã hội hoặc các ngôn ngữ cơ thể chính xác, bà thường xuyên bị phê bình vì nói những điều không phù hợp hoặc kể những chuyện cười không phù hợp. Bà đã không biết khi nào thì đến lượt mình nói, hoặc nói vào những thời điểm không thích hợp và ở những nơi không thích hợp. Khả năng tổ chức và chức năng điều hành của bà đã biến mất khi bà mất trí nhớ ngôn ngữ học thuộc và khả năng sắp xếp trình tự. Bà cũng mất khả năng đọc sách, khả năng đánh vần một số từ đơn giản, làm các phép tính số học đơn giản trong đầu và không thể lái xe mà không bị lạc đường hoặc mất phương hướng. Và khoảng một năm sau đó thì bà lại bắt đầu có những cơn động kinh.
Nhưng trong những tuần và tháng đó thì bà mơ thấy những hình ảnh ba chiều. Điều đó xảy ra lần đầu tiên một tuần sau khi bà bị tai nạn. Bà nói "tôi có thể nhìn thấy những hệ thống hình ảnh không gian chuyển động không ngừng”. Trước khi bị tai nạn bà là một nhà tâm lý học đường chuyên thực hiện chẩn đoán các hội chứng tâm lý thần kinh. Với kiến thức chuyên môn và khả năng cảm nhận những thay đổi đang xảy ra trong não của mình, bà bắt đầu nhìn thấy một số thứ rõ ràng hơn.
Bà nói “Tôi có thể hiểu đầy đủ hơn những gì xảy ra bên trong và mối quan hệ với nhận thức của mình, và bởi vì tôi vẫn đang tiếp tục làm việc với những đứa trẻ kỳ quặc, có năng khiếu, những đứa trẻ hai lần đặc biệt, tôi bắt đầu quan sát và học từ chúng”.
Và với thời gian thì điều này đã cho phép bà chuyển hóa và thử nghiệm những học thuyết mới. Bà nhận thấy não bộ của mình trước tai nạn chưa bao giờ vận hành kiểu như vậy, bây giờ bà đã hiểu những đứa trẻ/khách hàng của mình đầy đủ hơn vì não của chúng cũng vận hành theo cách đó. Tuy nhiên chúng đã không có đủ kỹ năng ngôn ngữ để giải thích nó.
Trước tai nạn thế mạnh của bà là ngôn ngữ và sắp xếp trình tự (sequencing), mặc dù lúc đó bà có nhìn thấy những hình ảnh trong đầu nhưng những hình ảnh này luôn luôn phẳng và không chuyển động. Phải đến nhiều năm sau khi tai nạn bà vẫn không thể chuyển những hình 3D này thành lời nói, nhưng bà đã hiểu được rằng NHỮNG HÌNH ẢNH NÀY ĐÃ ẢNH HƯỞNG, ĐÃ THAY ĐỔI HOÀN TOÀN CÁCH SUY NGHĨ CỦA BÀ VÀ CÁCH BÀ XỬ LÝ NHẬN THỨC TỪ BÊN TRONG.
Đến nay đã là hai thập kỷ từ khi bà gặp tai nạn, bà chưa bao giờ trở lại là mình trước đây, nhưng bà vẫn có thể làm việc nếu nghỉ ngơi đủ. Bà đã đánh giá tâm lý giáo dục cho khoảng 3500 trẻ, kiểm tra hồ sơ của khoảng 1500 khách hàng. Và trong quá trình đó bà tin rằng bà đã ghép được rất nhiều các mảnh ghép với nhau về nhận thức và sự đa dạng trong học tập mà bà chưa thấy ở đâu nói đến. Bà đã chi tiết hóa những quan hệ phức tạp giữa ngôn ngữ và việc xử lý thông tin hình ảnh, miêu tả cách mà việc xử lý giác quan, sự thực hành trí thông minh, và khác biệt trong nhận thức tương tác với nhau.
Giờ đây bà đang giảng dạy bán thời gian ở trường đại học Bắc Colorado khoa giáo dục đặc biệt. Bà vẫn tiếp tục công việc đánh giá, bênh vực và tư vấn tại trung tâm của bà với tư cách một nhà tâm lý học đường và ở trong ban cố vấn và là Chủ Tịch của Hiệp Hội Tự kỷ Mỹ.
Câu chuyện vẫn chưa dừng ở đó, tám năm trước đây, bà có một cơn động kinh khi đang lái xe, gây tai nạn nguy hiểm và đã làm gãy cổ và tổn thương một phần xương sống của bà. Bà phải ở cả năm tại bệnh viện hồi phục chức năng và các phòng khám trị liệu vật lý. Và chính đó là lúc bà quyết định quay trở lại học tiếp và lần này với một mục tiêu nghiên cứu cụ thể.
Bà nói “Tôi muốn khám phá sâu hơn nữa những gì đã trở thành niềm đam mê nhất của tôi trong cuộc sống: đó là “ sự đa dạng thần kinh nhận thức”. Bà đã đăng ký vào chương trình tiến sĩ giáo dục đặc biệt để nghiên cứu về sự khác biệt thần kinh nhận thức của những người trong phố tự kỷ. Bà đã hoàn thành luận án trong năm 2016 và cuốn sách “Tự kỷ là tương lai” của bà ra đời từ nghiên cứu đó, cùng với học thuyết mới về tự kỷ “Học thuyết về sự khác biệt giác quan và nhận thức”.
Trên đây là câu chuyện của tiến sĩ Marlo Thurman, và tôi thật sự biết ơn bà đã dành thời gian để truyền đạt cho chúng ta, cộng đồng cha mẹ và giáo viên của trẻ tự kỷ Việt Nam, một phần hiểu biết và kinh nghiệm của mình. Tôi thích nhất câu nói của bà trong buổi học lần trước “không phải bông hoa nào cũng là hoa hồng và trẻ em cũng vậy, chúng phát triển khác nhau và đó chính là vẻ đẹp của ĐA DẠNG THẦN KINH”.
Hoa Le
Comments