Thường khi quan sát cha mẹ trong phòng chơi thời gian đầu của chương trình trị liệu, một điều mà tôi luôn nhận thấy là họ ít khen con, và đặc biệt là buổi đầu tiên (khi cha mẹ chưa được gợi ý là nên khen con) thì hầu hết là không có một lời khen nào, kể cả khi rõ ràng là con họ có nhìn, nói, hoặc làm được một điều mà khi phỏng vấn họ nói là con họ chưa làm được.
Jessica Williamson – Schwings, một bà mẹ trong “nhóm hỗ trợ trẻ tăng động giảm chú ý” tổng kết rằng : "Trung bình một trẻ tăng động giảm chú ý nhận được nhiều hơn trẻ bình thường 20.000 lời phê bình trong 12 năm đầu đời". Tôi tin rằng trẻ tự kỷ hay các trẻ đặc biệt khác cũng nhận được ít nhất số lượng tương tự lời phê bình hoặc nhận xét tiêu cực.
Nếu cha mẹ biết lời khen có sức mạnh thế nào đối với trẻ, đặc biệt là trẻ có các vấn đề rối loạn phát triển, thì chắc họ đã làm khác. Một phần bởi vì quá nhiều những khó khăn, hành vi của trẻ làm cho cha mẹ quá tải và căng thẳng, họ còn rất ít khoảng thời gian bình tĩnh và tỉnh táo để nhìn thấy những điều tốt mà con mình vẫn làm được hàng ngày.
Có lẽ điều hay nhất mà tôi học được trong những năm học và thực hành Phân tích Hành vi Ứng dụng chính là “khen”, một phần của chiến lược “khuyến khích hành vi”. Tôi luôn nhớ câu người giám sát của mình nói “Catch them being good” (Hãy cố gắng bắt lấy thời điểm trẻ đang làm tốt) để khen trẻ khi làm việc với chúng.
Khi chúng ta khen một đứa trẻ, chúng ta không chỉ đang công nhận các cố gắng của nó, chúng ta còn cho trẻ thấy là chúng ta chấp nhận và tin tưởng nó, quan tâm đến nó và đó là cách dễ nhất để đứa trẻ cảm nhận được tình yêu thương của chúng ta.
EDWARD HALLOWELL, một bác sĩ thần kinh sau nhiều năm làm việc với trẻ tăng động giảm chú ý nói về “ Khen” như sau:
“Khi một đứa trẻ mắc chứng rối loạn thiếu tập trung nhận được một hoặc hai lời khen, thì giống như mưa trên sa mạc, nó uống chúng vào và say sưa trong đó. Điều quan trọng đối với cha mẹ, giáo viên và các nhà trị liệu là tạo cho trẻ làm được điều gì đó đúng, một điều gì đó tốt, một điều đáng khen ngợi. Dành cho con những lời khen ngợi giống như cho con một tấm vé thoát khỏi nỗi sợ hãi và sự nghi ngờ bản thân, những điều làm cho con mắc chứng rối loạn này”.
Ông khuyên chúng ta:
“Chìa khóa để khen ngợi hiệu quả - lời khen mang tính chuyển biến chứ không đơn giản là khen cho dễ chịu - là khen lúc nào. Nếu bạn hoan nghênh mọi thứ con bạn làm, lời khen của bạn nghe có vẻ giả dối và mất đi sức mạnh của nó. Tuy nhiên, nếu con bạn không được hoan nghênh trong những khoảnh khắc tuyệt vời, bạn có thể mất cơ hội tạo ra nhiều điều kỳ diệu từ một đứa trẻ hơn là những gì nó biết mình có.
Và điều gì sẽ xảy ra nếu con bạn ít xứng đáng được khen ngợi? Hãy giúp con thành công, vượt lên chính mình. Khen ngợi đặc biệt quan trọng đối với trẻ tăng động giảm chú ý vì chúng thường nhận được rất ít. Chúng thường bị chỉnh đốn, bị ép phải thay đổi ở trường và bị phàn nàn về các hành vi của mình.
Trong hơn 20 năm làm việc với trẻ em và người lớn mắc chứng tăng động giảm chú ý, tôi đã biết rằng tất cả họ đều mang theo những KHO BÁU BỊ CHÔN VÙI và những tài năng tiềm ẩn phải được khai quật để được phát triển. Khen ngợi là một trong những CHIẾC RÌU TỐT NHẤT trong cuộc thám hiểm/ khai thác quan trọng này”.Mong cha mẹ hãy sử dụng thật nhiều chiếc rìu tốt nhất của mình!
Hoa Le
Comments