"CHỮA LÀNH" TỰ KỶ

“Chữa lành là thuật ngữ dùng để thể hiện quá trình phục hồi sức khỏe, thể chất cũng như cảm xúc, tâm lý, tình cảm con người sau các thương tổn. Mong muốn được xoa dịu, chữa lành những tổn thương, nỗi đau về thể chất và tinh thần, tâm hồn, vứt bỏ những cảm xúc, suy nghĩ tiêu cực, bất an để thư thái, thấy cuộc sống ý nghĩa hơn” . – Bách khoa toàn thư.

Chữa lành đang là một từ rất hot hiện nay không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới, có lẽ bởi vì con người đang gặp quá nhiều tổn thương, cả thể chất và tinh thần. Và nhiều cha mẹ có con tự kỷ hiện nay đang được các chuyên gia hướng dẫn “chữa lành tự kỷ”, dựa trên hiểu biết rằng “chữa lành tự kỷ” là “chữa khỏi tự kỷ”.

Mặc dù điều này có vẻ đi ngược với sự đồng thuận chung ở thời điểm hiện tại, là tự kỷ là một rối loạn sẽ đi theo đứa trẻ cả đời. Bản thân tôi đã gặp (Raun Kaufman, một người đã từng được chẩn đoán tự kỷ nặng lúc nhỏ, là thầy giáo của tôi) và được đọc, được nghe về rất nhiều người tự kỷ mà rối loạn này không đi theo họ cả đời. Thậm chí nhiều người còn giao tiếp xã hội giỏi và có những đóng góp vô cùng giá trị cho thế giới. Với việc chẩn đoán tự kỷ dựa trên hành vi (theo DSM5 và rất khó khách quan) thì những người này vẫn có thể được coi là tự kỷ, vì chúng ta ai cũng có những triệu chứng tự kỷ ở một vài thời điểm nào đó, khi chúng ta không thoải mái với tương tác xã hội và có hành vi rập khuôn.

Theo hiểu biết (còn rất hạn chế) của tôi, tự kỷ là một rối loạn của toàn bộ cơ thể, tức là đứa trẻ tự kỷ nào cũng có những tổn thương về thể chất, tinh thần, luôn bất an, nên có thể việc chúng được CHỮA LÀNH là cần thiết và sẽ giúp chúng vượt qua được các triệu chứng của tự kỷ. Khi Raun được chẩn đoán tự kỷ, cha mẹ anh đã thay đổi toàn bộ chế độ ăn để anh có một cơ thể khỏe mạnh, hòa mình/chơi với anh 11h mỗi ngày trong phòng chơi để anh cảm thấy an toàn, được chấp nhận và yêu thương. Và theo họ, chính quá trình này đã giúp anh phục hổi sức khỏe thể chất và cảm xúc, tâm lý, tình cảm. Sau 3,5 năm thì anh đã trở thành một cậu bé hoàn toàn bình thường, tốt nghiệp một trường đại học có tiếng ở Mỹ và bây giờ đang là một diễn giả về tự kỷ toàn cầu. Cháu gái của Raun, Jade, cũng đã hoàn toàn vượt qua tự kỷ nhưng phải mất hơn 5 năm.

Liệu có thể nói Raun hay Jade đã được “chữa khỏi tự kỷ” không? Nhiều người nói tự kỷ không phải là bệnh nên không được dùng từ “chữa khỏi”, nhưng có chắc chắn không? Tôi biết nhiều bác sĩ sau khi đã giúp trẻ tự kỷ vượt qua được các triệu chứng của tự kỷ, trong đó có cả những người có con tự kỷ, cũng như các cha mẹ của trẻ tự kỷ tin vào trị liệu y sinh, cho rằng tự kỷ là một tình trạng y tế “medical condition” và thậm chí có người còn cho nó là một dạng bệnh tự miễn.

Hình như cuộc sống luôn là vậy, luôn có những niềm tin khác nhau hay hệ quy chiếu khác nhau về cùng một tình trạng, từ những năm 1990, có một phong trào trên thế giới, phong trào đa dạng thần kinh (neurodivergent) của những người tự kỷ chức năng cao chống lại khái niệm “chữa khỏi tự kỷ”, cho rằng tự kỷ là một niềm tự hào và họ muốn được nhìn nhận như những người có những thế mạnh và tài năng riêng.

Theo tôi, điều quan trọng không phải là chúng ta dùng thuật ngữ gì, nếu “chữa lành” hay “chữa khỏi” tự kỷ là những niềm tin mang lại cho cha mẹ hạnh phúc và động lực để hỗ trợ phục hồi sức khỏe thể chất và tinh thần cho con, thì mong các cha mẹ cứ tin vào điều đó!

Hoa Le